مقایسه عوارض حین همودیالیز در بیماران همودیالیزی مزمن تحت دیالیز با محلول دارای بافر استات سدیم و بیکربنات سدیم

زمینه و هدف: مرگ و میر ناشی از عوارض بالای بیماران همودیالیزی، همچنان به عنوان یک معضل وجود دارد و برخی مطالعات نیز ارتباط بین محلول دیالیز مورد استفاده با عوارض همودیالیز را گزارش نموده اند. چون عوارض دیالیز در بیماران مرکز همودیالیز بیرجند نیز به تجربه مشاهده شده است؛ مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط عوارض حین همودیالیز با محلول مورد استفاده دارای بافر استات سدیم و بیکربنات سدیم انجام شد.   روش تحقیق: در مطالعه توصیفی- تحلیلی،40 نفر بیمار دیالیزی مبتلا به مرحله نهایی بیماری کلیوی بخش همودیالیز بیمارستان ولی عصر (عج) بیرجند که به روش سرشماری انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. بیماران به طور تصادفی در دو گروه a (تحت دیالیز با استات سدیم) و گروه b (تحت دیالیز با بیکربنات سدیم) قرار گرفتند و از نظر بروز عوارض در سه مرحله قبل، حین و پس از همودیالیز مورد ارزیابی بالینی قرارگرفتند. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری spss و آزمون کای دو، در سطح معنی داری 05/0 p< مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند.   یافته ها: بیشتر بیماران در رده سنی 56 تا 65 سال و مؤنث بودند؛ 50% از آنان سابقه دیالیز کمتر از شش ماه داشتند و سه جلسه در هفته تحت دیالیز قرار می گرفتند. علل زمینه ای در بیشتر بیماران به ترتیب دیابت (18%) و علل ناشناخته (12%) بود. متوسط فشار خون سیستولیک بیماران قبل، حین و پس از دیالیز: 15/2 ± 2/13، 71/2 ± 85/13 و 75/2 ± 61/12 cmhg و فشار خون سیستولیک قبل، حین و پس از دیالیز به ترتیب: 23/1 ± 02/7، 29/1 ± 5/7 و 67/1 ± 60/7 cmhg بود. رابطه آماری بین نوع محلول مورد استفاده و افت فشار خون سیستولیک و دیاستولیک معنی دار نبود. عارضه کرامپ عضلانی برای هیچ یک از بیماران رخ نداد و سردرد (10%)، ،تهوع و استفراغ (5/7%)، ،هیپوکسی (5/22%) و درد قفسه سینه (5/12%) اتفاق افتاد که رابطه معنی دار آماری با نوع محلول دیالیز وجود نداشت.   نتیجه گیری: افت فشارخون بیماران با نزدیک شدن به انتهای هر جلسه دیالیز افزایش یافت که ممکن است علاوه بر محلول مورد استفاده عوامل دیگر نیز تأثیرگذار باشند؛ بنابراین پیشنهاد می شود در موارد ممکن محلول بیکربنات جایگزین استات شود؛ سپس نسبت به کنترل سایر عوامل اقدام گردد.